این واقعیتی است که شما کمتر یک متخصص رفوگری یا شستشو فرشهای اعلا در قالیشویی را کمتر میبینید. آنها سخت کار میکنند و هر روز با دهها فرش سر و کار دارند. آنها به راحتی درمییابند که کدام فرشها از کجای ایران و با چه جنسی میتواند در کجا و در چه شرایطی بهتر دوام میآورد.
ما در ایران بیش از ۳۰۰ نوع مختلف فرش دستباف داریم که هر کدام آنها از جنس و متریال خاصی برای بافتشان استفاده میکنند. در قالیشویی افرادی هستند که شاید در هیچ مجمع آکادمیکی آنها را نپذیرند اما هر روز با تعداد بالایی از فرشهای بسیار جالب و متنوع سر و کار دارند.
متخصصان رفوگری قالیشویی نوین بیشتر از دیگر افراد مشغول در یک قالیشویی با ضعف فرشهای ایران آشنا هستند. آنها هر روز فرشهایی را در برابر خود میبینند که به دلایلی پاره شده اند و گاه پوسیدهاند.
این که برخی از فرشهای ایرانی بیش از ۱۰۰ سال عمر میکنند و برخی دیگر مهمان ۵ تا ۱۰ سال پا خوردنند، موضوعی بسیار قابل تأمل است.
اما کدام فرشها با چه جنسی کمتر دچار مشکل میشوند و کدام یک از آنها را باید بیشتر مراقب بود تا از بین نرود.
تأثیر جنس فرش و گلیم بر دوام آن
ففرشهای ایرانی اگر قالی یا قالیچه باشند با روش گره بر تار زدن بافته میشوند. به این صورت که بافنده هر یک از پودهای فرش را جداگانه به تاری که از قبل بر دار قالی کشیدهاند گره میزند ادامه نخ را میبرد و بعد از آن که گروهی از گرهها را بر تار قالی زد آنها را با شانهای به اسم دفتین روی هم میکوبد.
این کار سبب میشود پشت فرشها مانند یک تصویر کامپیوتری پیکسل پیکسل باشد. هر یک از این پیکسلهایی که در پشت فرش میبینید یک گره است که بر اساس نقشه فرش بافنده به تارهای فرش گره زده است و بعد آنها را برروی هم کوبیده است.
بافندههای یک فرش همه باید به یک اندازه روی رجهای بافته شده دفتین بزنند و بعد میزان شلی و سفتی گرههایی که به فرش ها میزنند نیز باید به شدت اهمیت دارد. حال اگر این گرهها بیش از حد سفت باشد یا بیش از حد شل باشد مشکلی در بافت فرش به وجود میآید.
گلیم تاپود به هم گره خورده ندارد بلکه از روش رد کردن پودها از میان تار و دفتین زدن آنها گلیم بافته میشود. البته برخی از گلیمها هم هستند که گرههای خاص خود را دارند. گلیم به واسطه گرههای کمتری که در آنها وجود دارد اگر از جنس مناسب بافته نشود استحکامی بسیار پایی مییابد و اگر جنس مناسب را برای بافتن به کار ببرند استحکامی به مراتب بیشتر از فرش دارد.
گلیمهایی که با گرههای کمتر میبافند در بسیاری موارد باید از جنس پشم گوسفند و یا بز باشند تا استحکام مناسب را به دست آورند. پشم این خاصیت را دارد که با کوبیده شدن به خورد تار پایینی میرود و هرچه گلیم شما بیشتر تحت فشار باشد این مشکل بیشتر به وجود میآید. این فشار فقط دفتینهایی نیست که بر سر پودهای گلیم فرو میآید بلکه بیشتر فشاری است که پای مصرف کننده بر روی گلیم میآورد.
پس پشم بهترین متریالی است که برای گلیم میتوان استفاده کرد. برای فرش هم بهتر است از ابریشم استفاده شود. ابریشم از قدیم مشهور به مقاومت بسیار بالا در برابر کشش بوده است. حال آن که برای استفاده از ابریشم مرغوب باید هزینه بسیار بالایی را برای فرش خود متحمل شوید.