فرش از قسمت‌های مختلفی چون ریشه، شیرازه، بافت اصلی و… تشکیل شده است. ریشه های فرش قسمتی از فرش هستند که به صورت نخ های سفید یا کرم رنگ در عرض فرش مشاهده می‌شوند. محافظت از ریشه ها اهمیت بالایی دارد؛ زیرا در صورت عدم دقت در مراقبت از ریشه‌ها فرش در معرض پوسیدگی قرار می گیرد. در این مقاله به نکات مهمی می پردازیم که در نگهداری از ریشه های فرش به شما کمک خواهد کرد. در ادامه با قالیشویی زن همراه باشید.
انواع ریشه های فرش
ریشه ها انواع مختلفی دارند که عبارتند از:
- ریشه ساده فرش
- ریشه زنجیری فرش
- ریشه توری فرش
- ریشه گره دار فرش
نوع ریشه فرش می تواند تأثیر مهمی در طول عمر فرش داشته باشد به عنوان مثال فرش هایی که ریشه آن ها از نوع دو گره باشد؛ طول عمر بالا تری خواهند داشت چون ریشه های ساده باعث می‌شوند که بافت حاشیه فرش به مرور زمان دچار سستی شود. ریشه‌های ساده به مرور زمان استحکام خود را از دست داده و از بافت فرش می کاهند؛ اگر فرش ارزشمند و نفیسی در خانه دارید و ریشه های آن از نوع ساده است به شما پیشنهاد می شود؛ آن را به یک رفوگر ماهر بسپارید و از او بخواهید که ریشه های فرش شما را به صورت دو گره ببافد؛ این نوع بافت علاوه بر اینکه از بافت فرش محافظت می کند باعث زیبایی بیشتر فرش خواهد شد.
روش های محافظت اصولی از ریشه های فرش
برای محافظت از ریشه های فرش روش های مختلفی وجود دارد که عبارتند از:
استفاده از کاور
برای محافظت از ریشه فرش کاورها در جنس های مختلفی تولید و عرضه می‌شوند. کاورهای توری و کاورهای پلاستیکی دو نمونه رایج در بین کاورها است که توصیه می شود کاور های توری خریداری شود؛ زیرا کاورهای پلاستیکی به خوبی نمی توانند جریان هوا را عبور داده و در نتیجه ممکن است در دراز مدت پوسیدگی ریشه اتفاق بیفتد. کاور کردن ریشه های فرش باعث می شود تا نظم ریشه ها حفظ شده و در نتیجه ریشه ها به مرور زمان از بین نمی روند. کاور ریشه فرش با تمیز نگه داشتن ریشه فرش از آسیب به آن جلوگیری می کند. در ساختار کاور ریشه هیچ‌گونه چسبی به کار نرفته و در نتیجه ساختار ریشه متوجه آسیب نخواهد شد.
برخی افراد گمان می کنند که کاور ریشه از جریان هوا در ریشه ها جلوگیری می کند و از این طریق به ریشه ها آسیب می زند در حالی که کاور به گونه ای داخل ریشه های فرش قرار می گیرد که هوا بتواند به خوبی در داخل ریشه گردش داشته باشد.
لفافه دوزی
روش لفافه دوزی روشی است که به خوبی می‌تواند ریشه های فرش را محافظت کند. این روش را برای فرش های دستباف نفیس و فرش های موزه ای نیز به کار می برند. انتخاب نوع پارچه در روش لفافه دوزی دارای اهمیت بالایی است. پارچه های متقال و برزنت بهترین نوع پارچه برای لفافه دوزی هستند زیرا دارای بافتی محکم بوده و به راحتی از بین نمی روند و همچنین به خوبی می‌توانند جریان هوا را در بین ریشه ها عبور دهند. در این روش تمامی ریشه های فرش درون پارچه متقال یا برزنت قرار داده شده و با نخ و سوزن های محکم پارچه را به لبه ریشه فرش می دوزند. می‌توان فرش های ماشینی یا دستبافت را به رفوگران یا مراکز قالیشویی سپرد که ریشه های فرش را لفافه دوزی کنند.
گره زدن ریشه های فرش
گره زدن ریشه های فرش باعث استحکام ریشه ها می شود و طول عمر فرش را چندین برابر می کند. از گره های مختلف چون گره زنجیره ای، گره ساده، گره نخودی، گره پنجره ای و دو گره از متداول ترین گره هایی هستند که می توانند روی ریشه های فرش اعمال شوند. نوع فرش و اندازه ریشه ها می‌توانند نوع گره را تعیین کنند؛ به عنوان مثال اگر ریشه های فرش بلند باشد می توان دو گره پنجره ای را روی ریشه ها انجام داد. همچنین دو گره پنجره ای برای پارچه های ابریشمی بسیار کاربرد دارد.
آیا چسب زدن به ریشه های فرش کار درستی است؟
عواملی چون رفت و آمد های مداوم روی فرش، ریختن مواد خوراکی با کثیفی هایی که ریشه های فرش جذب می کنند؛ به مرور زمان نظم ریشه های فرش از بین رفته و ممکن است در اثر همین مورد بافت اصلی فرش از بین برود. بسیاری از افراد برای این که نظم موجود در ریشه ها از بین نرود؛ از چسب ۵ سانتی استفاده می کنند. این کار به هیچ عنوان اصولی نبوده و باعث آسیب بیشتر ریشه های فرش می شود. مواد شیمیایی موجود در چسب، کنده شدن ریشه در اثر تعویض چسب به مرور زمان به ریشه های فرش آسیب خواهند زد.
نتیجه گیری
محافظت از ریشه فرش می‌تواند طول عمر فرش را چندین برابر کند. لفافه دوزی، گره زدن ریشه فرش و کاور کردن ریشه های فرش از متداول ترین روش ها برای محافظت از ریشه فرش است. ارزان ترین روش محافظت از ریشه ها خرید کاور مناسب برای ریشه های فرش است. کاورهای فرش یا پارچه هایی که برای لفافه دوزی انتخاب می شوند؛ نباید از جنس پلاستیک باشند زیرا پلاستیک از جریان هوا جلوگیری کرده و باعث رشد میکروارگانیسم های بی هوازی شده و باعث پوسیدگی ریشه فرش می شود.
