آشنایی با عوامل مخرب به افراد کمک می کند تا بیش از پیش از فرش های خود مراقبت کنند و عمر فرش ها را افزایش دهند. برخی از عوامل مخرب فرش مربوط به عوامل محیطی و برخی مربوط به عوامل انسانی است. آشنایی با عوامل محیطی کمک می کند تا فرش به دور از عوامل مخرب نگهداری شود. در این مطلب به صورت مختصر به ۷ عامل مهم تخریب فرش اشاره می شود. در ادامه با قالیشویی زن همراه باشید.
چه شرایط محیطی باعث تخریب فرش می شود؟
مهمترین عوامل محیطی که باعث تخریب بافت فرش می شوند؛ عبارتند از:
رطوبت
پهن کردن فرش در جاهای نم دار مانند زیر زمین، نزدیک سینک ظرفشویی و ماشین لباس شویی می تواند آسیب جدی به فرش وارد کند. رطوبت در طولانی مدت باعث پوسیدگی عمقی فرش می شود و تار و پودهای آن را از هم جدا می کند. همچنین رطوبت باعث ایجاد کلنی هایی از باکتری ها و قارچ ها می شود. کپک فرش تأثیر جدی به فرش وارد می کند و باعث کاهش انعطاف پذیری آن می شود؛ کپک فرش در اثر رطوبت به وجود می آید.
نور
کم نوری و پر نوری هر دو از عوامل مهم تخریب فرش به حساب می آیند. امروزه روی بسیاری از ابزار آلات و وسایل مانند مخازن پلی اتیلن پوشش های آنتی یو وی به کار برده می شود. افراد نیز در برابر آفتاب از کرم‌های ضد آفتاب استفاده می کنند. همه این کارها به خاطر در امان ماندن از اثرات تخریبی اشعه ماورای بنفش است. فرش ها نیز از این اشعه در امان نبوده و در صورتی که در مدت طولانی در معرض نور خورشید قرار بگیرند؛ آسیب خواهند دید. از بین رفتن رنگ فرش و کمرنگ شدن طرح های آن به خاطر نور زیاد تابیده شده روی فرش است. تابش طولانی مدت و شدید نور خورشید باعث کاهش مقاومت الیاف های فرش می شود. برخی نورهای مصنوعی مانند نور لامپ های فلور سنت رنگی روی فرش های پشمی و پنبه ای نیز تأثیر می گذارد و به مرور زمان باعث کاهش کیفیت الیاف آنها می شود. قرار گرفتن فرش در جای کاملاً تاریک باعث ایجاد لکه روی فرش می شود.
آلودگی هوا
گازهای شیمیایی صنعتی و خانگی، انواع دود مانند دود سیگار و… می توانند تأثیر مخربی روی فرش ها خصوصاً فرش های دستباف بگذارند. در شهرهای صنعتی دی اکسید گوگرد، انواع سولفور ها، ذرات آهن و غیره در هوا وجود دارند که ممکن است از طریق درب و پنجره وارد فضای خانه شوند؛ این عوامل خصوصاً ذرات گوگرد به بافت فرش نفوذ کرده و باعث سستی و کاهش کیفیت الیاف فرش می شود. قرار دادن دستگاه های تهویه مطبوع در خانه می تواند این عوامل مخرب را به طور چشمگیری کاهش دهد.
سایر عوامل تخریب کننده فرش
سایر عوامل مهمی که باعث تخریب بافت فرش می شوند؛ عبارتند از:
حیوانات خانگی
فعالیت حیوانات خانگی مانند سگ و گربه می تواند روی بافت فرش تأثیرات مخربی بگذارد. توصیه می شود که فرش های دستباف از دسترس کودکان و حیوانات خانگی دور نگه داشته شود. بعضی از گربه های خانگی تمایل دارند که روی فرش چنگ بزنند؛ این چنگ زدن به مرور زمان باعث سفتی الیاف فرش می شود. از طرفی ادرار حیوانات خانگی و کودکان اگر زود از بین نرود؛ در بافت فرش نفوذ می کند و به مرور زمان باعث پوسیدگی آن می شود.
حشرات
حشراتی مانند بیدها و سوسک چرم خوار جزو دشمنان بیولوژیکی فرش ها به حساب می آیند. این حشرات ممکن است در گوشه هایی از فرش که در معرض دید نیست؛ مانند پشت یا زیر مبل ها تخم گذاری کنند. لاروهای حاصل از تخم حشرات باعث تخریب بافت فرش می شوند. استفاده از اسپری هایی مانند اسپری ضد بید، چک کردن مرتب گوشه فرش ها و جارو زدن فرش به صورت مرتب می تواند از این اتفاق جلوگیری کند.
انواع لکه ها و رنگ های شیمیایی
لکه هایی مانند لکه های اسیدی، لکه های چای و قهوه، لکه های چرب مانند کره می توانند باعث تغییر رنگ فرش شوند. برخی لکه ها مانند لکه های اسیدی باعث کاهش کیفیت الیاف فرش می شوند. برای جلوگیری از تخریب بافت فرش توسط لکه ها، باید بلافاصله لکه ها توسط شوینده ای مناسب از بین بروند. مثلاً برای از بین بردن لکه های اسیدی می توان از محلول رقیق آمونیاک یا جوش شیرین استفاده کرد.
شستن غیر اصولی فرش
شستن فرش به صورت اصولی کار هر کسی نیست. در هنگام شستن فرش باید به جنس فرش، نوع الیاف، جنس و نوع رنگ توجه ویژه ای کرد. برخی از فرش ها مانند فرش های دستباف و ابریشمی اصلاً نباید در خانه شسته شوند زیرا رنگ های آنها با یکدیگر مخلوط شده و زیبایی خود را از دست می دهند. شستن غیر اصولی می تواند باعث ایجاد لکه های زرد و قهوه ای رنگ روی فرش شود. از طرفی برخی افراد به دلیل عدم آگاهی در هنگام شستن فرش از شوینده های اسیدی و بازی استفاده می کنند که این خود عاملی برای تضعیف الیاف فرش است. خشک کردن غیر اصولی نیز مانند شستن غیر اصولی می تواند به بافت فرش آسیب برساند. سپردن فرش به قالیشویی های معتبر و خوش نام می تواند از این اتفاقات جلوگیری کند. زیرا در قالیشویی ها فرش ها به صورت اصولی شسته و خشک می شوند.
نتیجه گیری
تابیدن زیاد نور خورشید روی فرش، قرار گرفتن فرش در معرض آلودگی هایی مانند دود سیگار و دی اکسید سولفور، پهن کردن فرش در جاهای نم دار از جمله عوامل محیطی تخریب کننده فرش هستند. برای اینکه فرش ها از عوامل تخریب کننده به دور باشند باید شرایط محیطی با دستگاه های تهویه کنترل شود و پنل های ضد یو وی روی پنجره ها نصب شود. شستن فرش را نیز باید به قالیشویی ها سپرد زیرا شستن غیر اصولی یکی از مهمترین عوامل تخریب فرش است.
