فرش رقص زیبای رنگ ها و نگاره ها در بستری لطیف و مقاوم است. فرش یکی از کهن ترین هنرهای اصیلی است که در سر تا سر جهان از اهمیت ویژه ای برخوردار است. هنر زیبای فرش بافی از دیرباز تاکنون مورد توجه هنر دوستان بوده است. فرش در طرح ها، رنگ ها و اندازه های مختلف بافته می شود. در قدیم فرش های اصیل توسط فرش بافان ماهر با استفاده از الیاف طبیعی مانند ابریشم، پشم و پنبه بافته می شدند. در دنیای مدرنیته امروزی نیز فرش های نفیس و گران بها به صورت دستباف بافته می شوند. با متولد شدن صنعت ماشین، هنر فرش بافی به کمک ماشین نیز انجام می شود. هر یک از فرش های دستباف و ماشینی جایگاه خاصی دارند. در این مقاله قصد داریم شما را با تاریخچه فرش بافی در ایران بیشتر آشنا کنیم. با قالیشویی زن همراه باشید.
ظهور فرش
در مورد تاریخ پیدایش فرش اطلاعات دقیقی وجود ندارد. با توجه به آثار باستانی و اختراعات انسان در قرن های اولیه، آشکار است هنرهایی مانند سبد بافی، نمد بافی، زیلو بافی، جاجیم بافی و گلیم بافی قبل از هنر اصیل فرش بافی بودند. به طوری که فرش های نخستین دارای طرح های شکسته و ذهنی بودند و فرش های امروزی تکامل یافته از آن فرش ها هستند. تا اوایل قرن بیستم باستان شناسان بر اساس جنبه های نظری و گفتاری بر این باور بودند، مهد فرش و فرش بافی از سرزمین های مصر بوده است. اما با ظهور و پیدایش فرش پازیریک در سال ۱۹۴۹ تمامی این نظریات متحول شد. با تحقیق و پژوهش درباره فرش پازیریک به این نتیجه رسیدند، فرش بافی از آسیای مرکزی آغاز شده است و ثابت شد مهد هنر اصیل فرش بافی در ایران بوده است.
جایگاه فرش در دوران قبل از پیدایش اسلام
هنر فرش بافی به دوران قبل از پیدایش اسلام در ایران بر می گردد. در زمان ساسانیان هنر فرش بافی در میان ایرانیان کشف شده بود. از مشهورترین فرش های بافته شده در دوران ساسانیان فرش معروف بهارستان است. فرش بهارستان برای خسرو پرویز یکی از شاهان نامی دوره ساسانیان بافته شده بود. روایت می شود این فرش زربافت بوده است و ابعاد آن ۹۰ در ۴۵۰ قدم بوده است. این فرش دارای طرحی بسیار زیبا و نشان دهنده چهار فصل سال بوده است. فرش های ایرانی الهام گرفته از طبیعت بودند. در تاریخ ایران و عرب آمده است، پس از حمله اعراب به ایران، فرش بهارستان توسط اعراب از بین رفته است. به طوری که سعد یکی از فرماندهان سپاه اسلام فرش را به مدینه فرستاده است و فرش در آن جا قطعه قطعه شده و در میان مسلمانان تقسیم شده است.
جایگاه فرش در دوران بعد از اسلام
با پیدایش اسلام و در دوران خلفای عباسی فرش اهمیت و جایگاه ویژه ای پیدا کرد. با توجه به علاقه ای که خلفای عباسی به تجملات داشتند، قالی های مصور با تصویر انسان در این زمان وجود داشته است.
در کتاب حدود العالم از فرش ها و قالیچه های فارسی در سیستان و بخارا نوشته شده است. یک جهانگرد عرب در نوشته های خود از بافت قالیچه های سجاده ای شکل در قاینات یاد کرده است. خاقانی شاعر بزرگ ایرانی در شعرهای خود اشاره ای به قالی مرند کرده است. ابن بطوظه در سفرنامه خود آورده است، در سفرم به اصفهان قالیچه های سبز رنگی در سر راهم گسترده بودند. تمامی این روایات نشان از وجود هنر فرش بافی در جای جای سرزمین هنرپرور ایران دارد.
زمان اوج شکوفایی صنعت فرش در ایران
در دوران تیموریان، شاهان این دوره علاقه زیادی به هنر فرش و فرش بافی داشتند. با توجه به این علاقه، توجه و اهمیت زیادی به فرش بافان داده می شد. از این رو پیشرفت قابل توجهی در این هنر به وجود آمد. اما با توجه به اسناد و نمونه هایی که از دوران صفویه باقی مانده است، می توان دوران صفویه را زمان اوج شکوفایی صنعت فرش در ایران نامید. به طوری که شاه طهماسب یکی از شاهان دوران صفوی از طراحان فرش در آن دوره بوده است. در دوران شاه عباس صفوی، فرش به بالاترین جایگاه خود رسید. با دستور شاه عباس کارگاه فرش بافی در اصفهان تأسیس شد و فرش های نفیسی در آن جا بافته شد. در این دوران صنعت فرش بافی به یکی از مهم ترین منابع اقتصادی تبدیل شد.
اسامی اولین فرش ها
هر چند بر سر اسامی اولین فرش برخی اختلاف سلیقه هایی وجود دارد اما در حالت کلی می توان به سه نوع زیر اشاره کرد:
فرش پازیریک
از قدیمی ترین فرش هایی است که در سال ۱۹۴۹ توسط پروفسور رودنکو در منطقه پازیریک سیبری در نزدیکی مرز مغولستان در میان یخ ها کشف شد. ابعاد این فرش ۲۰۰ * ۱۸۳ سانتی متر است. این فرش هم اکنون در موزه ارمیتاژ سن پترزبورگ نگهداری می شود.
فرش اردبیل
این فرش در زمان سلسله صفوی برای مقبره شیخ صفی الدین اردبیلی بافته شده است. ابعاد این فرش ۵۲/۱۱ * ۵۴۳ سانتی متر است. در آن زمان فرش اردبیل به موزه ویکتوریا آلبرت لندن فروخته شده است.
فرش چلسی
فرش چلسی از زیباترین و نفیس ترین فرش های جهان است. ابعاد این فرش ۳۶۰ * ۵۴۰ سانتی متر است. فرش چلسی در موزه ویکتوریا آلبرت لندن نگهداری می شود.
استفاده از خدمات قالیشویی
همان طور که در این مقاله اشاره کردیم قالی ایرانی بسیار ارزشمند است. علاوه بر ارزش مادی دارای ارزش معنوی بسیار زیادی هم است. به همین خاطر باید در حفظ و نگهداری قالی های خود دقت کنید. یکی از نکات مهم که باعث افزایش طول عمر قالی می شود، شستشوی اصولی آن است. بهترین راه برای شستشوی فرش کمک گرفتن از خدمات قالیشویی است. در قالیشویی، فرش های شما توسط افراد مجرب و حرفه ایی شسته می شوند. برای کسب اطلاعات بیشتر و اطلاع از خدمات قالیشویی زن از طریق شماره های درج شده در سایت با ما در ارتباط باشید.
